Vaziyat tahlili
Vaziyatni tasavvur qilaylik. Bir o'quvchingiz xalqaro stipendiyaga hujjat topshiryapti. Komissiya qaror qabul qilishdan oldin uning ismini internetga kiritadi. Natijada ular tajovuzkor izohlar, shubhali kontekstli fotosuratlar, provokativ onlayn munozaralarda ishtirok etishini ko'rishadi. Bunday holat komissiyaning taassurotiga va qaroriga qanday ta'sir qiladi?
Shu bilan birga, viza arizalarini ko'rib chiqishda konsullik xizmatlari ko'pincha sayohat maqsadidan qat'i nazar, arizachining ijtimoiy tarmoqlardagi raqamli iziga e'tibor qaratadi.
O'quvchilarga nimani tushuntirish muhim?
- Internetga «kirgan» hamma ma'lumot juda uzoq vaqt saqlanadi.
- Sizning onlayn obro'yingiz nafaqat postlaringiz, balki fikr bildirishingiz, layk bosishingiz, obuna bo'lishingiz bilan ham shakllanadi.
- Raqamli iz oliy o'quv yurtiga kirish, grant olish, suhbatga taklif qilish yoki xalqaro dasturlarda ishtirok etishga ta'sir qilishi mumkin.
- Raqamli etika qoidalariga rioya qilmaslik kiberbullingga, obro'sizlanishga va psixologik qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin.
Amaliy mashqlar
"Muammoni aniqlang" mashqi
Keling, maktab hayotidan uchta holatni ko'rib chiqaylik. Masalan:
• O'quvchi sinfdoshini tanitadigan haqoratomuz matnli memni joyladi.
• Sinfning umumiy chatida o'quvchilardan biri ikkinchisining javoblarini muntazam ravishda kinoya bilan sharhlaydi.
• Ijtimoiy tarmoqda maktabda suratga olingan zo'ravonlik videosi yozib olingan.
Quyidagi savollar haqida o'ylab ko'ring:
- Agressiyaning qanday belgilari bor?
- O'qituvchining qanday xatti-harakatlari o'rinli?
- Ota-onalar va ma'muriyatni jalb qilish kerakmi?
"Raqamli fayl" mashqi
O'quvchilarga o'zlarining ijtimoiy tarmoqlaridan ular haqida bilib olish mumkin bo'lgan ma'lumotlarni anonim tarzda tasvirlab berishni taklif qiling. Keyin esa, odatiy xavflarni birga tahlil qiling:
Tahlil savollari:
- Qanday nashrlar kattalarda xavotir uyg'otishi mumkin?
- Nimani olib tashlash yoki yashirish kerak?
- Qanday harakatlar ijobiy raqamli izni shakllantiradi?