🛡️
đź’¬
⚠️
🤝

INTERFAOL TOPSHIRIQLAR

Kiberbulling va onlayn xavfsizlik

1. Ssenariy tahlili «Siz qanday yo'l tutar edingiz?»

Maqsad: Empatiyani rivojlantirish va muammoli holatda to'g'ri harakat qilish strategiyalarini o'rgatish.
Vaqt: 10–12 daqiqa

Tartib:

  1. O'qituvchi 3 real holatni o'qib eshittiradi (yoki slaydda chiqaradi):
    Holat 1: Sizga sinf chatida haqoratli mem jo'natishdi.
    Holat 2: Anonim akkaunt shaxsiy suratingizni tarqatmoqda.
    Holat 3: Sinfdoshingizga nisbatan nafrat nutqi yozildi.
  2. Har bir holat yuzasidan sinfga savol bering:
    • Bu holatda o'zingizni qanday his qilar edingiz?
    • Nima qilish kerak deb o'ylaysiz?
    • Kimga murojaat qilish mumkin? (ota-ona, o'qituvchi, yordam xizmati)
  3. O'quvchilar javoblarini aytadi, o'qituvchi asosiy xulosani taqdim etadi:
    «Har qanday tahdid – shu jumladan internetda – jiddiy qabul qilinishi kerak. Yordam so'rash – bu kuchlilik belgisi».

2. «Haqiqat yoki mif?»

Maqsad: Xatoli fikrlarni yo'qotish va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish.
Vaqt: 8–10 daqiqa

Tartib:

  1. O'qituvchi ekranda yoki qog'oz kartochkalarda bayonotlarni ko'rsatadi:
    «Kiberbulling faqat maktab chatlarida bo'ladi».
    «Xaqorat – bu shunchaki hazil».
    «Internetda yozganing uchun javobgarlikka tortilmaysiz».
  2. O'quvchilar haqiqat yoki mif deb ovoz berishadi (qo'l ko'tarish, stiker yoki onlayn test).
  3. Har bir bayonot bo'yicha o'qituvchi izoh beradi:
    Mif: Kiberbulling har qanday platformada bo'lishi mumkin.
    Mif: Haqorat – bu huquqbuzarlik, hatto «hazil» bo'lsa ham.
    Mif: Internetda yozgan so'zingiz uchun javobgarlik bor (Jinoyat kodeksi moddalari).

3. «To'xtat! Tushun! Himoya qil!» algoritmi

Maqsad: Muammoli vaziyatlarda aniq qadamlar qo'yishni o'rgatish.
Vaqt: 15 daqiqa

Tartib:

  1. O'quvchilarni 3–4 kishidan iborat guruhlarga bo'ling.
  2. Har guruhga onlayn zo'ravonlik misolini bering (masalan, chatda haqoratli memlar yoki tuhmat).
  3. Har guruh quyidagilarni muhokama qiladi va plakat/slayd tayyorlaydi:
    «To'xtat!» – Qanday harakatlarni darhol to'xtatish kerak? (masalan, javob yozmaslik, troll bilan bahsga kirishmaslik)
    «Tushun!» – Jabrlanuvchiga qanday yordam kerak? (emotsional qo'llab-quvvatlash, ishonchli kattalarga xabar berish)
    «Himoya qil!» – Himoya choralari qanday? (blokirovka, skrinshot, shikoyat qilish)
  4. Guruhlar ish natijalarini taqdim qiladi. O'qituvchi umumiy xulosa qiladi:
    «Onlayn xavfga duch kelganda – trolga kuch bermang, yordam so'rang, xavfsizlik choralarini ko'ring».