Notiqlik san'ati – bu tug'ma iste'dod emas, balki doimiy mashq va o'z ustida ishlash orqali rivojlantiriladigan ko'nikmadir. Bugungi mashg'ulotda siz quyidagi yo'nalishlar bilan tanishdingiz:
- 3.1. Nutq tuzilishi – kirish, asosiy qism va xulosa.
- 3.2. Auditoriya bilan aloqa – kontakt, savol-javob va e'tibor jalb qilish.
- 3.3. Nutqiy texnika – ovoz, mimika va jestlardan foydalanish.
Endi esa, ertangi chiqishlaringizda ushbu bilimlarni qo'llash uchun bir yoki ikkita birinchi qadamni yozib qo'ying.
Misollar:
- Nutq tayyorlashda kirish va xulosa qismlarini alohida mashq qilish.
- Auditoriya bilan ko'z orqali aloqa o'rnatishga e'tibor qaratish.
- Nutqda ovoz balandligini va tezligini nazorat qilishni sinab ko'rish.
Bu qadamlarni yozish uchun 2 daqiqa vaqt ajrating va siz uchun eng muhim qadamni belgilang.
QO'SHIMCHA MASHQLAR
1Nutq tuzilishini tahlil qilish
Guruhga mashhur notiqning nutqidan qisqa parcha beriladi.
Vazifa: Nutqning kirish, asosiy qism va xulosa qismlarini aniqlash.
Natija: Ishtirokchilar nutqning mantiqiy tuzilishini yaxshiroq anglaydi.
2"To'g'ri yoki noto'g'ri" mashqi
O'qituvchi notiqlik haqida fikrlarni aytadi, ishtirokchilar esa ular to'g'ri yoki noto'g'ri ekanini aniqlaydilar.
Misollar:
"Nutqda faqat so'zlar muhim, ovoz ohangi ahamiyatsiz." — noto'g'ri
"Jest va mimika nutq ta'sirini kuchaytiradi." — to'g'ri
Maqsad: Notiqlikka oid stereotiplarni aniqlash va to'g'ri tushunchalarni shakllantirish.
3Auditoriya bilan aloqa mashqi
Ishtirokchilar kichik guruhlarda chiqish qiladi. Har biri savol berib, auditoriya bilan muloqot o'rnatadi.
Natija: Tinglovchilar bilan ko'z orqali aloqa va interaktiv muloqot ko'nikmasi shakllanadi.
4Diagnostika testi: Nutqiy texnikangizni aniqlang
Ishtirokchilar quyidagi savollarga javob beradilar:
Diagnostika savollari:
- Men nutqda ovoz balandligini boshqara olamanmi?
- Gapirayotganda tezlikni moslashtira olamanmi?
- Nutqda pauzadan to'g'ri foydalana olamanmi?
Natija: Har bir ishtirokchi nutqiy texnika bo'yicha o'z kuchli va zaif tomonlarini bilib oladi.
5Amaliy loyiha ishlab chiqish
Ishtirokchilar kichik guruhlarga bo'linadi. Har bir guruh quyidagi yo'nalishlardan birini tanlaydi:
- Tinglovchilarni ishontirish,
- Auditoriyani ilhomlantirish,
- Nutq orqali motivatsiya berish.
Vazifa: Har bir guruh tanlangan yo'nalish bo'yicha 3 ta amaliy usul ishlab chiqadi va taqdim qiladi.
Maqsad: Guruh bo'lib ishlash orqali notiqlik ko'nikmalarini real vaziyatlarda qo'llash.
6Nutqiy zanjir
Umumiy maqsad beriladi: "Auditoriyani ilhomlantirish."
Vazifa: Ishtirokchilar bu maqsadni kichikroq bosqichlarga ajratadilar.
Misol zanjiri:
Auditoriyani ilhomlantirish → Nutq ohangini jonlantirish → Rag'batlantiruvchi misollardan foydalanish → Tinglovchilarning qiziqishini 30% ga oshirish.
7Yakuniy refleksiya
Mashg'ulot oxirida har bir ishtirokchi yozma ravishda quyidagilarga javob beradi:
Refleksiya savollari:
- Bugun notiqlik haqida nimani o'rgandim?
- Ertadan qaysi qadamni amalda qo'llayman?
- Mening nutqiy kuchli tomonim va qiyinchiligim nima?
Yakuniy xulosa
Notiqlik san'ati:
Nutqni mantiqiy va ta'sirli tuzishga,
Auditoriya bilan samimiy aloqa o'rnatishga,
Ovoz, mimika va jestlardan samarali foydalanishga,
Tinglovchilarni ishontirish va ilhomlantirishga yordam beradi.