Stress va nizolar hayotimizning ajralmas qismi bo'lib, ularni to'g'ri boshqarish yetakchilik va jamoada samarali ishlash uchun muhim hisoblanadi. Bugungi mashg'ulotda siz quyidagi yo'nalishlar bilan tanishdingiz:
- 5.1. Nizolar: sababdan yechimga – nizolar turlari va "win-win" strategiyasi.
- 5.2. Stressni boshqarish – biologik va psixologik mexanizmlar.
- 5.3. Qaror va javobgarlik – yetakchining qaror qabul qilish jarayoni.
Endi esa, ertangi faoliyatingizda ushbu bilimlarni qo'llash uchun bir yoki ikkita birinchi qadamni yozib qo'ying.
Misollar:
- Jamoada paydo bo'layotgan kichik nizolarning sababini aniqlab, neytral tarzda yechim taklif qilish.
- Stressni kamaytirish uchun nafas mashqlarini yoki qisqa tanaffuslarni joriy etish.
- Qaror qabul qilishda barcha ishtirokchilarning fikrini inobatga olish.
Bu qadamlarni yozish uchun 2 daqiqa vaqt ajrating va siz uchun eng muhim qadamni belgilang.
QO'SHIMCHA MASHQLAR
1Nizolarni tahlil qilish
Vaziyat: "Ikki o'quvchi o'rtasida kelishmovchilik yuzaga keldi, sinfda jamoa kayfiyati tushib ketdi."
Vazifa: Guruh nizoning sabablarini aniqlaydi, yechim variantlarini ishlab chiqadi va "win-win" strategiyasi asosida natijaga keladi.
Natija: Ishtirokchilar nizolarni hal etishda konstruktiv yondashuvni o'rganadilar.
2"To'g'ri yoki noto'g'ri" mashqi
O'qituvchi stress va nizolar haqida fikrlarni aytadi, ishtirokchilar esa ular to'g'ri yoki noto'g'ri ekanini aniqlaydilar.
Misollar:
"Stressni butunlay yo'qotish mumkin." — noto'g'ri
"Stressni boshqarish mumkin." — to'g'ri
Maqsad: Stress va nizolar haqidagi stereotiplarni aniqlash, sog'lom yondashuvni shakllantirish.
3Stressni boshqarish mashqi
Doskaga "Stressni kamaytirish usullari" jadvali chiziladi. Guruhlar usullardan misollar keltiradi (nafas mashqlari, sport, dam olish, ijobiy fikrlash).
Natija: Stressni kamaytirish bo'yicha amaliy tavsiyalar to'planadi.
4Qaror qabul qilish testi
Ishtirokchilar o'zini kuzatib, quyidagi savollarga javob beradilar:
Diagnostika savollari:
- Men qarorlarni tez qabul qilamanmi yoki ko'proq vaqt ajratamanmi?
- Qaror qabul qilishda hissiyotmi yoki mantiq ustun bo'ladi?
- Qarorim uchun javobgarlikni qanday his qilaman?
Natija: Har bir ishtirokchi o'z qaror qabul qilish uslubini aniqlaydi.
5Amaliy loyiha ishlab chiqish
Ishtirokchilar kichik guruhlarga bo'linadi. Har bir guruh quyidagi yo'nalishlardan birini tanlaydi:
- Nizolarni oldini olish,
- Stressni kamaytirish,
- Qaror qabul qilish jarayonini samarali tashkil etish.
Vazifa: Har bir guruh 3 ta amaliy qadam ishlab chiqadi va doskada taqdim qiladi.
Maqsad: Guruh bo'lib ishlash orqali real vaziyatlarda stress va nizolarni boshqarish ko'nikmalarini o'rganish.
6"Qaror zanjiri" mashqi
Umumiy maqsad beriladi: "Jamoada samaradorlikni oshirish."
Vazifa: Ishtirokchilar bu maqsadni qarorlar orqali bosqichma-bosqich aniqlaydi.
Misol zanjiri:
Samaradorlikni oshirish → Stressni kamaytirish → Nizolarni tezkor hal qilish → Jamoa ishtirokini 15% ga oshirish.
7Yakuniy refleksiya
Mashg'ulot oxirida har bir ishtirokchi yozma ravishda quyidagilarga javob beradi:
Refleksiya savollari:
- Bugun stress va nizolar haqida nimani o'rgandim?
- Ertadan qaysi qadamni amalda qo'llayman?
- Mening qaror qabul qilishdagi eng katta kuchli tomonim va qiyinchiligim nima?
Yakuniy xulosa
Stress, nizolar va qaror qabul qilish amaliyoti:
Nizolarni sabablardan yechimga olib borishga,
Stressni boshqarishga,
Qaror qabul qilishda mas'uliyatni his etishga yordam beradi.