Maqsad:
Ishtirokchilarda liderlik sifatlarini aniqlash, rivojlantirish va jamoada samarali ishlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Nizolarni tinch hal etish, motivatsiya berish, ishonchli muloqot o'rnatish va umumiy maqsad sari jamoani birlashtirishni o'rganish.
Vaziyat:
Bir guruh o'quvchilar loyiha ustida ishlamoqda, ammo har kim o'z fikrida. Vaqt o'tmoqda, lekin natija yo'q. Rahbar esa hammani tinchitish o'rniga, o'zi ham bahsga qo'shiladi.
Amaliy yondashuv:
Guruhda "kim tinglayapti, kim gapiryapti?" mashqi o'tkaziladi.
Yetakchi sifatida "muammoni hal qilish yig'ilishi" simulyatsiyasi o'tkaziladi: vazifalarni qayta taqsimlash, umumiy maqsadni eslatish.
Faol tinglash, muloqot etiketi va bahsda hissiy barqarorlik bo'yicha mini-trening.
Natija:
Ishtirokchilar rahbarning birinchi vazifasi — tartib o'rnatish va muhitni boshqarish ekanini tushunadi. Jamoada muloqot orqali yo'nalishni aniqlashni o'rganadilar.
Vaziyat:
Jamoa yetakchisi har bir topshiriqqa buyruq tarzida yondashadi. Natijada jamoa motivatsiyasini yo'qotadi. Ish bor, lekin ruh yo'q.
Amaliy yondashuv:
Guruhda "ilhomlantiruvchi lider" roli: bir ishtirokchi jamoasiga yangi g'oyani taqdim etadi, boshqalar e'tiborini jalb etishga harakat qiladi.
Guruh a'zolari nutqdagi energiya, ishonch va hissiyot darajasini baholaydilar.
"Buyruq o'rniga ilhom" mashqi: buyruqni yumshoq, rag'batlantiruvchi shaklga o'tkazish.
Natija:
Ishtirokchilar liderlikning asosiy kuchi – ishonch va ilhom ekanini anglaydilar; so'z orqali ruhlantirishni o'rganadilar.
Vaziyat:
Ikki jamoa a'zosi o'rtasida kelishmovchilik chiqadi. Lider bunga aralashmaydi, natijada butun guruh bo'linadi.
Amaliy yondashuv:
"Nizo stsenariysi" o'yini: ishtirokchilar nizoli holatni sahnalashtiradi, biri lider, boshqalar — tomonlar.
Harakatdan so'ng tahlil: lider qaysi usullardan foydalandi (tinglash, tinchlantirish, vositachilik)?
"Ziddiyatni imkoniyatga aylantir" mashqi: nizodan yangi g'oya yoki kelishuv chiqarish.
Natija:
Lider nizoni bostirish emas, uni yechimga yo'naltirishni o'rganadi; murosa va adolat tamoyillarini anglaydi.
Vaziyat:
Ba'zi jamoalarda iqtidorli a'zolar mavjud, ammo ularning salohiyati to'liq ochilmaydi. Lider hamma ishni o'zi bajarishga harakat qiladi.
Amaliy yondashuv:
"Kuchli tomonlar xaritasi" mashqi: har bir ishtirokchi o'zining 3 kuchli jihatini yozadi.
Lider sifatida guruh ichida vazifalarni qayta taqsimlash – kim nimada yaxshiroq?
"Ishonch topshirig'i": har kim o'z ixtisosiga mos kichik vazifani bajaradi.
Natija:
Lider jamoaning salohiyatini to'liq aniqlashni, ishonch orqali natija olishni o'rganadi.
Vaziyat:
Jamoada uzoq muddatli loyiha ketmoqda. Ish tartibli, lekin kayfiyat pasaygan. Odamlarda "buning nima foydasi bor?" degan savol paydo bo'lgan.
Amaliy yondashuv:
"Motivatsion xat" mashqi: har bir ishtirokchi jamoasiga qisqa ilhomlantiruvchi xabar yozadi.
"Kichik g'alaba" prinsipi – o'tgan hafta erishilgan eng kichik muvaffaqiyatni baham ko'rish.
"Ruhiy energiya zanjiri": ishtirokchilar bir-biriga ijobiy fikr aytib, ruhni ko'taradi.
Natija:
Lider motivatsiyani so'z, e'tirof va misol orqali tiklashni o'rganadi. Jamoa ruhiy jihatdan uyg'unlashadi.
Mashq: "Men qanday liderman?"
Topshiriq:
Har bir ishtirokchi quyidagi 5 liderlik sifatiga (mas'uliyat, halollik, ishonch, sabr, motivatsiya) 1 dan 5 gacha ball qo'yadi.
- Mas'uliyat
- Halollik
- Ishonch
- Sabr
- Motivatsiya
Keyin juftlikda o'zini tahlil qiladi: "Qaysi sifatim kuchli? Qaysi biri ustida ishlashim kerak?"
Natija:
Ishtirokchilar o'z liderlik potentsialini anglaydilar, shaxsiy rivojlanish yo'nalishini belgilaydilar.