Maqsad:
Ishtirokchilarda o'z his-tuyg'ularini anglash, boshqarish, boshqalarga hamdardlik bilan yondashish, jamoada ishlash va muloqot madaniyatini rivojlantirish.
Vaziyat:
Bir o'quvchi sinfdoshlari bilan tortishib qoladi. U jahlda bo'ladi, keyin pushaymon, lekin kechirim so'ray olmaydi.
Amaliy yondashuv:
"His-tuyg'ular zanjiri" mashqi: ishtirokchi o'z hislarini ketma-ket yozadi — jahl, xafa bo'lish, pushaymonlik.
Guruh bilan tahlil: bu hislar qanday paydo bo'lgan, ularni boshqarish uchun nimalar qilish mumkin edi?
"To'xtash" usuli o'rganiladi: 5 soniya nafas olish — 5 soniya fikrlash — keyin javob berish.
Natija:
Ishtirokchilar hissiyotlarni aniqlash, ularni boshqarish va impulsiv javoblardan qochishni o'rganadi.
Vaziyat:
O'quvchi o'z fikrini aytadi, lekin uni ko'p hollarda boshqalar to'g'ri tushunmaydi.
Amaliy yondashuv:
"Faol tinglash" mashqi: juftlikda ishlash. Biri gapiradi, ikkinchisi uning fikrini o'z so'zlari bilan qayta aytadi.
"Qayta ifodalash" va "Savol berish" ko'nikmalari o'rgatiladi.
Yakunda har bir ishtirokchi "menga to'g'ri tushunilgan payt…" degan jumlani yakunlaydi.
Natija:
Tinglash va tushunish madaniyati shakllanadi, o'z fikrini aniq yetkazish ko'nikmasi mustahkamlanadi.
Vaziyat:
Bir guruhda har kim o'z fikrini o'tkazishga urinadi, kelishmovchilik yuzaga keladi.
Amaliy yondashuv:
"Jamoa rollari" mashqi: ishtirokchilarga jamoa rollari (lider, ijrochi, motivator, nazoratchi, yaratuvchi) yozilgan kartochkalar beriladi.
Guruhda bir topshiriq beriladi (masalan, "sinfni bezash" yoki "loyiha yaratish"), lekin har kim o'z roli asosida harakat qiladi.
Yakunda tahlil: kim qanday rol o'ynadi, qaysi rollar yetishmadi, jamoaning umumiy natijasi qanday bo'ldi?
Natija:
Jamoada rollarni to'g'ri taqsimlash, muvofiqlik va hurmat muhimligi anglanadi.
Vaziyat:
Ba'zi o'quvchilar his-tuyg'ularini ko'rsatishdan uyaladi, bu esa muloqotni qiyinlashtiradi.
Amaliy yondashuv:
"His-tuyg'ular teatri" mashqi: ishtirokchilar kartochkadan hisni tanlaydi (masalan, quvonch, g'azab, qo'rquv, hayrat) va so'zsiz ifodalaydi.
Guruhdagi boshqalar bu hisni topishga harakat qiladi.
So'ng har bir ishtirokchi o'sha hissiyot hayotida qachon paydo bo'lganini qisqacha aytadi.
Natija:
Emotsiyalarni tan olish va ifoda etish orqali o'zini anglash chuqurlashadi.
Vaziyat:
O'quvchi imtihon yoki musobaqa oldidan stressni his qiladi va natijada charchaydi.
Amaliy yondashuv:
"Nafas orqali tinchlanish" mashqi: 4 soniya chuqur nafas olish – 4 soniya ushlab turish – 4 soniya chiqazish.
"Qayta baholash" usuli: vaziyatni boshqacha talqin qilish ("bu sinov emas, imkoniyat").
Har ishtirokchi o'zini tinchlantiruvchi iborani yozadi ("Men buni uddalayman", "Men tayyorman").
Natija:
Stress holatida o'zini boshqarish, o'z-o'zini tinchlantirish ko'nikmasi shakllanadi.
Vaziyat:
Bir guruhga muammoni hal qilish topshirig'i beriladi, lekin ular faqat "odatdagi" yo'l bilan fikrlashadi.
Amaliy yondashuv:
"Alternativ yechim" mashqi: har bir ishtirokchi bir muammoni 3 xil yo'l bilan hal qilishni yozadi.
"Agar men…" o'yini: o'sha vaziyatda boshqa kasb egasi (san'atkor, muhandis, shifokor) bo'lsang, nima qilarding?
Eng noodatiy, lekin ishlaydigan yechim tanlanadi.
Natija:
Ijodiy fikrlash, noan'anaviy qarorlar topish va tafakkur moslashuvchanligini oshiradi.
Yakuniy mashq: "Mening soft skills xaritam"
Ishtirokchilarga aylanma diagramma (EQ, kommunikatsiya, jamoada ishlash, stressga bardoshlilik, ijodkorlik, vaqtni boshqarish) beriladi.
Har biri o'zini 1 dan 5 gacha baholaydi, so'ng guruh bilan muhokama qiladi:
Qayerda kuchliman?
Qayerda o'sishim kerak?