🚗🌫️ 9-Mavzu: Mashina gazlari nima qiladi?

🌤️ Kirish: Toza havo va tutunli havo

Rasmdagi bolalar “TABИATNI ASRANG!” shiori bilan chiqish qilishmoqda:

• ✔ Toza osmonli, moviy havo
• ✘ Qalin tutun chiqayotgan mashina

Tarbiyachi savollar beradi:

• “Bu havolarning farqi nima?”
• “Qaysi havoda nafas olish oson?”

Bolalar shunday xulosa qiladi:

• ✔ Toza havoda nafas olish yoqimli
• ✘ Mashina tutuni nafas olishni qiyinlashtiradi

🔬 Mini-tajriba va muammoli vaziyatlar

Mini-tajriba: “Tutun va toza havo qayerda?”

Bolalar bilan 2 ta idish orqali tajriba o‘tkaziladi:

• 1-idish: toza havo
• 2-idish: tutunli muhit (model sifatida qorong‘i, kulrang qog‘oz)

Bolalar savolga javob beradi:

• ✔ “Qaysi idishda juda ko‘p chang bor?”
• ✔ “Tutun qayerdan keladi?”

Bu tajriba bolalarga shuni anglatadi:

• tutun havoni “yopiq”, og‘ir qiladi
• mashina gazlari havoning sifatini pasaytiradi
• iflos havo sog‘liq uchun xavfli

Shu bilan birga, rasmda yaxshi yechimlar va zararli oqibatlarni taqqoslash orqali bolalar sabab–oqibat aloqasini ko‘radi.

🎲 Asosiy o‘yin: “Mashina gazlari nima qiladi?”

Bolalar kartochkalarni ikki ustunga joylashtiradilar:

❌ ZARARLI (mashina gazlari oqibati):

• Tutun ko‘tariladi
• Havo ifloslanadi
• Nafas olish qiyinlashadi
• Osmon xiralashadi

✔ FOYDALI YECHIMLAR (ifloslanishni kamaytirish):

• Daraxt ekish
• Ko‘proq yurish
• Velosiped haydash
• Toza transportdan foydalanish

Bu o‘yin bolalarning ekologik fikrlash, to‘g‘ri tanlov qilish va muammoni hal qilish ko‘nikmalarini mustahkamlaydi.

🏃‍♂️ Harakatli o‘yin: “Qaysi birini tanlaysan?”

Rasmda quyidagi tasvirlar bor:

• 🚴 Velosiped
• 🏃 Yugurayotgan bolalar
• 🌳 Daraxt
• 🚗 Tutun chiqarayotgan mashina

Tarbiyachi so‘raydi:

• “Qaysi birini tanlaysan va nima uchun?”

Bolalar odatda javob beradi:

• ✔ “Velosiped foydali, chunki tutun chiqarmaydi”
• ✔ “Yurish sog‘lomlik uchun yaxshi”
• ✔ “Daraxt havo tozalaydi”
• ✘ “Tutunli mashina zararli”

🌍 STEAM faoliyat: “Egizaklar bilan ekologik toza muhit yaratamiz”

Materiallar va tasvirlar:

• Yer sharlari
• Daraxtlar
• Qor odam
• Barglar
• Gul
• Velosiped
• Ikki egizak qiz

Bolalar vazifasi:

• ✔ faqat ekologik toza muhitga tegishli tasvirlarni tanlash
• ✔ egizaklar uchun “toza makon” yaratish

Bu mashq orqali bola:

• tabiat elementlarini tanlaydi
• “toza muhit” tushunchasini kengaytiradi
• mustaqil fikrlaydi

🏅 Yakun: Rag‘bat va xulosa

Mashg‘ulot yakunida tarbiyachi bolalarga yulduzcha beradi, ularning faol ishtirokini e’tirof etadi.

Bolalar o‘z xulosalarini aytadi:

• ✔ “Havo toza bo‘lishi uchun daraxt ekamiz.”
• ✔ “Keraksiz mashina haydamaymiz.”
• ✔ “Ko‘proq yuramiz.”

✨ Umumiy xulosa

• ✔ mashina gazlari havoni ifloslantirishini biladi
• ✔ toza havo sog‘liq uchun zarurligini tushunadi
• ✔ ifloslanishni kamaytirish bo‘yicha oddiy, amaliy qoidalarni o‘rganadi
• ✔ muammoni hal qilishga yo‘naltirilgan ekologik fikrlashni shakllantiradi

Bu mavzu ekologik madaniyatning juda muhim bo‘lagi hisoblanadi.